Azərbaycanda baş vermiş ən böyük 10 zəlzələ

Azərbaycanda dəfələrlə dəhşətli zəlzələlər baş vermişdir. Azərbaycanda baş vermiş maqnitudasına görə ən böyük 10 zəlzələni diqqətinizə çatdırırıq:

1. Şamaxı zəlzələsi ― 1667-cil il 6.9 bal gücündə. Zəlzələ nəticəsində 80 min insan dünyasını dəyişib. Bu zəlzələ Azərbaycan tarixində ən dəhətli zəlzələ kimi qeyd edilir.

2. Şamaxı zəlzələsi ― 1902-ci il 6.9 bal gücündə. Zəlzələ zamanı şəhərin 2.000 nəfərdən artıq sakini həlak olub, minlərlə insan yaralanıb, 20.000 nəfərədək əhali evsiz-eşiksiz qalıb, 4 min yaşayış evi, 8 qədim məscid, 10-dan artıq mədrəsə, 40 qədim şərq hamamı, onlarla ticarət obyekti, bazar-dükan dağılaraq yerlə yeksan olub.

3. Bakı ― 2000-ci il 6.8 bal gücündə. Zəlzələ nəticəsində 30 nəfər dünyasını dəyişib.

4. Gəncə zəlzələsi ― 1139-cu il 6.3 bal gücündə. Güclü təkan nəticəsində Kəpəz dağı uçaraq Ağsu çayının qarşısını kəsib və Göygöl, Maralgöl, Ceyrangöl, Ördəkgöl, Zalugölü, Ağgöl, Qaragöl və Şamlıgöl yaranıb. Bəzi mənbələrə görə 230 min, bəzilərinə görə isə 300 min insan həlak olub.

5. Şamaxı ― 1859-cu il 5.9 bal gücündə. Zəlzələ nəticəsində Şamaxı şəhəri tamamilə dağıdılmışdı, buna görə Şamaxı quberniyasının mərkəzi Bakıya köçürülmüşdü və quberniyanın özünün adı da Bakı quberniyası olaraq dəyişdirilmişdir. Zəlzələ nəticəsində 100 nəfər dünyasını dəyişmişdir.

6. Şamaxı zəlzələsi ― 1669-cu il 5.7 bal gücündə. Zəlzələ nəticəsində 7 min insan dünyasını dəyişib.

7. Şamaxı zəlzələsi ― 1828-ci il 5.7 bal gücündə. Ölən və yaralananlar haqda məlumat yoxdur.

8. Şamaxı zəlzələsi ― 1872-ci il 5.7 bal gücündə. Zəlzələ şəhərdə dağıntılara səbəb olmuşdur.

9. Zaqatala zəlzələsi ― 2012-ci il 5.6 bal gücündə. Tikililərdə dağıntılar olub. İnsan tələfatı olmayıb.

10. Ağdaş ― 1999-cu il 5.4 bal gücündə . Zəlzələ nəticəsində insan itkisi olmasa da 100-dən çox ev dağılmış, çoxlu sayda ev isə qəzalı vəziyyətə düşmüşdür.

 Dünyada baş vermiş 10 ən güclü zəlzələ

Son 110 ildə dünyada ən güclü zəlzələ - 1960-cı il mayın 22-də Çilidə baş verib – Santiago və Concepcion şəhərlərində baş vermiş zəlzələnin gücü 9,5 bal olub.

Zəlzələ nəticəsi - böyük dalğalar və vulkan püskürməsi olub.

5000 nəfər ölüb, 2 milyon nəfər evsiz qalıb.

Zəlzələlərin davamlı qeydiyyatı və statistikası 20-ci əsrin əvvəlindən aparılmağa başlanıb.

1960-ci ilin Çili zəlzələsi ilə yanaşı - son 110 ildə dünyada baş vermiş digər zəlzələlər:

1964-cü il martın 28-də Alyaskada güclü zəlzələ baş verib – 9,2 bal gücündə.

Zəlzələ, bunun ardınca da sunami 125 nəfəri öldürüb, insanların əmlakına ümumilikdə 310 milyon dollar ziyan dəyib.

1960-cı ilin Çili zəlzələsinin vurduğu ziyan

2004-cü il dekabrın 26-da İndoneziyada – Sumatra adasında 9.1 bal gücündə zəlzələ baş verib.

Bunun ardınca yaranan sunami İndoneziya, Tailand, Hindistan və Şri-Lankada ümumilikdə 226 min insanın həyatına son qoyub.

1952-ci il noyabrın 4-də Rusiyada 9 bal gücündə zəlzələ baş verib və yaranan sunami Havay adalarına çatıb. Xəsarət alan olmayıb.

Bu günlərdə - martın 11-də Yaponiyada 8.9 bal gücündə zəlzələ baş verib. Zəlzələ və ardınca sunami nəticəsində yüzlərlə adamın öldüyü deyilir, atom-elektrik stansiyasında partlayış baş verib.

Filippin, Tayvan, Peru, Kolumbiya və başqa ölkələrdə sunami xəbərdarlığı elan edilib.

2010-cu il fevralın 27-də Çilidə 8.8 bal gücündə zəlzələ və ardınca sunami 500-dən çox insanı öldürüb. Yüz minlərlə ev, çoxlu sayda yol, körpü dağılıb, fəlakətin vurduğu ziyan 30 milyard dollar təşkil edib.

1906-cı il yanvarın 31-də Ekvador və Kolumbiya sahillərində 8.8 bal gücündə zəlzələ baş verib. Zəlzələnin yaratdığı sunami 1000 nəfərin həyatına son qoyub.

2005-ci il yanvarın 2-i. Sumatra sahilləri zəlzələ və sunamidən sonra

Təkanlar Mərkəzi Amerika və Yaponiyada da hiss edilib.

2005-ci il martın 28-də Sumatra adasında 8.7 bal gücündə baş vermiş zəlzələnin qurbanları 1300 nəfər olub.

1957-ci il martın 9-da Alyaskada baş vermiş 8.6 bal gücündə zəlzələ Andreanof adalarını silkələyib. Bunun nəticəsində Umnak adasında Vsevidof dağında vulkan püksürüb (200 ildir yatmış vulkan). 15 metr hündürlüyündə sunami yaranıb və Havay adalarına çatıb.

1950-ci il avqustun 15-də Hindistan və Tibetdə baş vermiş 8.6 bal gücündə zəlzələ 2 min evi, məbəd və məscidi dağıdıb. Azı 1500 adam ölüb.