Qurani-Kərimdə cavanlara tövsiyə verən surələrdən biri “Loğman” surəsidir. İmam Əli (ə) də oğlu İmam Həsənə (ə) yazdığı məktubda ona çox dəyərli məsləhətlər verir. Bu məktuba və Qurana əsasən cavan necə olmalıdır?

1. İlahi təqvaya riayət etməlidir. İmam (ə) məktubun əvvəlində buyurur: “Oğlum! Sənə İlahi təqvanı sifariş edirəm”. Bu meyar Quranda da gözə çarpır və ən mühüm meyarlardan hesab edilir. Quran buyurur: “Həqiqətən, sizin Allah yanında ən hörmətliniz - sizin ən pəhizkarınızdır”. (“Hucurat” 13). Ona görə də deyə bilərik ki, Quranın nəzərinə görə cavanların ilk mühüm xüsusiyyəti - İlahi təqvaya malik olmaqlarıdır.

2. Haqqın qarşısında təslim olmaq. Cavanın əldə etməli olduğu xüsusiyyətlərdən biri də Haqqı qəbul etmək ruhiyyəsidir. Cavanlar və yeniyetmələr müstəqil olmaq istədiklərindən bəzən daxillərində Haqqı qəbul etməyə məcbur olur və daxilllərindəki istiqlal tələb edən hisslərlə mübarizə aparmalı olurlar. Bu xüsusiyyət Quranın zikr etdiyi mühüm xüsusiyyətlərdən biridir. İmam (ə) buyurur: “Allahla sənin aranda olan bağlardan möhkəm nə vardır, əgər ona zəng vurmasan?” “Biz onların əhvalatını sənə haqq olaraq və doğru şəkildə söyləyirik: «Həqiqətən onlar özlərinin Rəbbinə iman gətirmiş və Bizim, hidayətlərini artırdığımız cavanlar idilər”. (“Kəhf” 13).

3. İbadət və əmr-be-məruf və nəhy-əz-munkərə diqqət etmək. Quranın nəzərinə görə cavanların malik olmalı olduqları xüsusiyyətlərdən biri də əmr be-məruf və nəhy-əz-munkərə diqqət etmələridir. Əgər bu xüsusiyyət düzgün riayət olunarsa, cavanlarda günahdan və nifrətdən uzaq olmaq ruhiyyəsini inkişaf etdirər. İmam buyurur: “Əmr-be-məruf et ki, onun əhli olasan. Əl və dilinlə munkərdən nəhy et. Səy edərək, munkər əhlindən uzaq ol, Allah yolunda cihad et”. “Gərək sizdən (aranızda) (insanları) xeyir işə dəvət edən, yaxşı işə buyuran və pisliklərdən çəkindirən bir dəstə olsun. Məhz onlardır nicat tapanlar!” (“Ali-İmran” 104).

4. Ata və anaya yaxşılıq etmək. Quranın ən çox vurguladığı xüsusiyyətlərdən biri ata və anaya yaxşılıq etməkdir. Bu İlahi vəzifə o qədər mühümdür ki, tövhiddən sonra bu məsələ vurğulanmışdır. Hətta əgər valideynlər kafir və qeyri-müsəlman olsalar belə, onlara hörmət etmək yenə də vacibdir. “Və (yadınıza salın) o zaman(ı) ki, sizdən «bir-birinizin qanını tökməyin, ata-analarınıza, qohumlarınıza, yetimlərinizə... yaxşılıq edin!» (deyə) əhd-peyman aldıq”. (“Bəqərə” 84).

5. Xoş əxlaq. Həzrət Loğman cavan oğluna belə məsləhət edir: “«Camaatdan təkəbbürlə üz çevirmə və yer üzündə lovğa-lovğa yerimə ki, Allah heç bir özündən razını və lovğalanıb fəxr edəni sevməz». (“Loğman” 18).

6. İffət. Quran cavana pak ətəkli və iffətli olmağı tövsiyə edir. Bu cür ayələrə Şuəybin qızları haqqında və Həzrət Yusifin (ə) həyat hekayəsi haqqında olan ayələri misal çəkmək olar.

7. İfrat və təfritdən çəkinmək. Quran cavanları ifrat və təfritdən çəkinməyə çağırır və mötədil olmağı tövsiyə edir. Allah buyurur: «Öz yerişində və rəftarında orta həddi gözlə və (danışanda) səsini azalt ki, ən pis səs ulaqların səsidir». (“Loğman” 19).