Yaradan bəzi ayları başqalarından üstün tutar, onları fəzilətli edər və müsəlmanların da həmin fəzilətdən bəhrələnməsinə imkan verər.

Dörd haram aydan biri sayılan Məhərrəm də belədir.
ALLAH seçdiyi bu ayı öz fəziləti, şanı və ehsanı ilə sayğılaşdıraraq, insanlardan da xəlq edərək buyurduqlarına sayğı ilə yanaşmasını tələb edir.

Məhərrəm ayı və Aşura
Ölkə əhlinin "məhərrəmlik" dediyi ayda toy, nişan mərasimlərinin məsləhət bilinməməsini, müsəlmanların digər aylarla müqayisədə daha sadə davranmalarını gərəkdirən səbəb var.

O səbəb Aşuradır.
Aşura kəlməsinin kökü ərəb dilindəki "əşr", yəni "onuncu" sözündəndir. Əşr isə haram ay sayılan Məhərrəmin 10-cu günüdür.
Həmin gün, hicri təqvinin 10 məhərrəmində (680-ci ilin oktyabrın 10-da) bəşər tarixində ən böyük faciələrdən biri baş verib.
Cəmi müsəlmanlar üçün faciəli və qəmli həmin gündə Kərbəla yaxınlığındakı döyüşdə Hz. Məhəmmədin sevimli nəvəsi, onun qızı Fatimeyi-Zəhra (ə.s.) və Hz.Əlinin (ə.s.) ikinci oğlu İmam Hüseyn (ə.s.), habelə İmamın 72 nəfərlik dəstəsi şəhid olublar.
O dəstədə aralarında yeniyetmələr və azyaşlı uşaqlar da olmaqla 18 nəfər ALLAHın Rəsulunun (s.ə.s) birbaşa qohumları idilər.

İmam Hüseyn şücaəti
656-cı ildə üçüncü xəlifə Osmanın ölümündən sonra bütün hakimiyyət qanuni seçilmiş Hz. Əli ibn əbu Talibə (ə.s.) keçmişdi. İlk üç xəlifədən fərqli olaraq Hz.Əlinin seçilməsi onun gerçəkdən də, ümumxalq hakimə və hökmdara çevirmişdi. Ona mədinəlilər, misirlilər, kufəlilər və bəsrlilər sədaqət andı içmişdilər. Fəqət, hakimiyyətin ilk günlərindən etibarən Əli çox ciddi çətinliklərlə qarşılaşdı.
Onun hakimiyyətinə qarşı ilk əvvəl Təlha və Zübeyir, sonra isə Suriyanın sabiq valisi Müaviyə qiyam qaldırdılar.
661-ci ilin yanvarın 19-da Küfə şəhərinin məscidində xarici ibn Mulcamın sui-qəsdi nəticəsində Hz.Əli ölümcül yaralandı və iki gün sonra dünyasını dəyişdi.
Hz.Əlinin qətlə yetirilməsindən sonra müsəlmanlar üzərində hakimiyyət Fatimeyi-Zəhra və Hz.Əlinin oğlu Həsən Müctəbaya keçdi.
Hiyləgərlik, əclaflıq və qəddarlığı ilə məşhur olan Müaviyə yaranmış vəziyyətdən istifadə edərək şirin vədlər, Hədələr və satınalmalar vasitəsilə İmam Həsənin bir çox tərəfdarlarını mübarizədən kənarlaşdıra bildi. Bu isə İmam Həsəni Müaviyə ilə müvəqqəti barışığa vadar etdi, çünki əks təqdirdə hakimiyyət uğrunda mübarizə şüarları ilə pərdələnən Müaviyə İslamın özünə hədəyə çevrilmişdi.

Anlaşma necə pozuldu?
İmam Həsənlə Müaviyə arasında bağlanmış sazişə görə, Müaviyənin özünə varis təyin etmək hüququ yoxdu və o, öləcəyi təqdirdə hakimiyyəti ya İmam Həsənə, ya da İmam Hüseynə çatmalıydı.
İmam Həsən 10 il sərasər müsəlmanlara rəhbərlik etdi, amma sonucda Müaviyənin hazırladığı məkrli fitnə nəticəsində yeməyinə zəhər qatılaraq öldürüldü. İmam Həsənlə bağladığı sazişə rəğmən, Müaviyə oğlu Yezidi varisi elan etdi və xilafət də Öməyyidlərin idarə etdiyi məkana çevrildi.
İmam Hüseyn isə nə Müaviyəyə, nə də onun oğlu - əxlaqsızlıq, qumarbazlıq, arvadbazlıq və əyyaşlığı ilə ad çıxarmış Yezidə sədaqət andı içmək niyyətində deyildi.
Müaviyə öləndən sonra isə xilafətdə hakimiyyət Yezidə keçdi.
Fəqət hakimiyyətinə qanuni görkəm vermək istəyən, habelə atasının vəsiyyətini unutmayan Yezid ibn Müaviyə nəyin bahasına olursa-olsun, İmam Hüseynin ona sədaqət andı içməsini istəyirdi.
Bununla da o, bütün alçaq əməllərinə haqq qazandırmağa çalışırdı.

İslam uğrunda ölümə doğru...
Yezid Mədinənin valisi Validə məktub yazaraq İmam Hüseynin and içməsinə nail olmağı, bunun reallaşmayacağı təqdirdə də İmam Hüseyni öldürməyi əmr edir.
Valid əmrə tabe olmur, İmam Hüseyn də Mədinəni tərk edərək Məkkəyə yollanır.
Yezid yenidən Məkkəyə qatilləri göndərərək İmam Hüseyni öldürtmək istəyir. Vəziyyəti belə görən İmam Hüseyn şəhərdən çıxaraq Küfə tərəfə yollanır.
Yolda, Səlabiyyə yaxınlığında o, Yezidin qoşunu ilə onu Küfədə gözlədiyindən xəbər tutur.
İmam Hüseyn dəstəsindəki adamları yanına çağıraraq onlara yaranmış vəziyyətdən bəhs edir, hamıdan geri qayıtmağı istəyir və özünün də yoluna davam edəcəyini deyir.
Fəqət 72 nəfər İmamla gedəcəyini deyirlər.
İmam Hüseynin ölümə doğru getdiyini anlayaraq yolundan qalmamasının da əsas səbəbi İslam uğrunda hər şeyə rəğmən mübarizəsini dayandırmaması, can və qanını üstün tutmamasıdı.
İmam Hüseyn göstərdi ki, İslama təhlükə varsa, heç bir müsəlman əsla geri çəkilməməlidir.

Kərbəla müsibəti şəhidliyin tarixini yazdı
Kərbəla yaxınlığındakı döyüş başlandı, sərkərdə Hürr Yezid ibn Müaviyənin qoşunları ilə döyüşdə ilk şəhid oldu.
Bir dəstə qəhrəmanın şərə qarşı döyüşündə İmam Hüseynin özü də şəhidliyə qovuşdu.
O gün səhərdən axşama qədər döyüşdülər. Şəhidlərin içində İmam Həsənin (ə.s) iki kiçik oğlu, İmam Hüseyinin bir kiçik oğlu və daha qundaqda olan bir balası da vardı.
Döyüş bitdikdən sonra düşmən ordusu, İmamın (ə.s) hərəmini yağma etdilər və çadırları yandırdılar, şəhidlərin başlarını kəsib paltarlarını çıxardılar. Cəsədləri dəfn etmədən Əhl-i Beyt əsirlərini təşkil edən sığınacaqsız qızları və qadınları, şəhidlərin başlarıyla birlikdə Kufəyə doğru hərəkət etdirdilər.
Əsirlərin içində kişi olaraq İmam Hüseyinin (ə.s) iyirmi iki yaşındakı oğlu, ağır xəstə olan dördüncü İmam Zeynalabidin (ə.s), bir də onun oğlu beşinci İmam Məhəmməd b. Əli və İmam Həsənin (ə.s) oğlu Həsən-ül Müsənna da vardı.
Yezidin vəhşiliyi hətta o yerə çatmışdı ki, onun əmrilə İmam Hüseynin (ə.s) kəsilmiş mübarək başı onun qızı 6 yaşlı Səkinənin önünə qoyulmuşdu. Bu hərəkət atasının ölüm xəbərinin təsiri altında olan qızcığazın ölümünə səbəb olur.

Məhərrəm yası
Məhərrəm ayında müsəlmanların Şəhidlərin Şəhidi İmam Hüseynə (ə.s.) yas tutmaları bu ayın matəm ruhunu müəyyənləşdirir. Məhz bu səbəbdən sabah başlayacaq ayda səhər və axşam namazları arasında toy, nişan və s. məclislərin düzənlənməsi, bayram tədbirləri və konsertlərin keçirilməsi məsləhət görülmür. Lakin axşam namazından sonra toy məclisi keçirmək olar. Bir şərtlə ki, orada musiqi səslənməyə, növraq-büsat olmaya: bu da ən məcbğuri hallarüçün nəzərdə tutulub.
Yas tutmağa gəldikdə, bu barədə də Hz. Məhəmmədin (s.ə.s) şəriəti var.
Hey şübhəsiz ki, ölüm də digər faciə və bəlalar təki ALLAHın təqdir etdiyi bir hadisə olduğu üçün, ona qarşı üsyan etmək olmaz. Onu səbr ilə qarşılamaq gərəkdir. Hər nə qədər ölüm haqdırsa, gerçəklik ölümün özünün iztirablı olmasıdır. Bu dünyadan və dünyadakılardan ayrılıq həm ölən, həm də yaxınları üçün bir hüzn, bir dərddir.
İslamdan əvvəlki dönəmdə, cahiliyyə dövründə ərəblər arasında bir adət vardı. Birinin ailəsinə bəla düşəndə, müsibət yaşananda ərəb qadınlar bir yerə yığışaraq uca səslə hönkürər, vaveyla deyər, üzlərini cırar, paltarlarını yırtar, saçlarını yolardılar.
ALLAHın Rəsulu (s.ə.s) isə bütün bunları qadağan etdi.
Heç bir hiss, duyğu, heç bir məhəbbət, hətta ALLAH rizasından dolayı belə, ALLAHın buyurduğu tələblər və qoyduğu şəriəti dəyişdirməyə haqq qazandırmaz. Təbii, hər insan bunu edə də bilər, amma ALLAHın rizası və bərəkəti onunla olmaz.